Ogniem i mieczem

Ogniem i mieczem – radiopowieść na podstawie książki Henryka Sienkiewicza. Powstały dwie wersje: pierwsza zrealizowana w latach 1969-1970 i druga emitowana od 24 czerwca 1996 do 16 stycznia 1997 roku na antenie Polskiego Radia.

Obsada

Pierwsza wersja

Opracowanie: TEATR POLSKIEGO RADIA
Reżyseria: Edward Płaczek
Wystąpili:

• Andrzej Nowakowski – Jan Skrzetuski (odc. 1-13)
• Tomasz Zaliwski – Jan Skrzetuski (odc. 14-26)
• Barbara Wrzesińska – Helena Kurcewiczówna
• Krzysztof Chamiec – Jur Bohun
• Kazimierz Wichniarz – Onufry Zagłoba
• Mieczysław Voit – Longinus Podbipięta
• Zbigniew Zapasiewicz – Michał Wołodyjowski
• Władysław Hańcza – chorąży Zaćwilichowski
• Andrzej Szczepkowski – książę Jeremi Wiśniowiecki
• Jan Świderski – Bohdan Chmielnicki
• Janusz Bukowski – Rzędzian
• Bohdan Ejmont – Iwan Wyhowski
• Stefan Śródka –
  • starosta Czechliński,
  • pułkownik Krzeczowski,
• Stanisław Zaczyk – Tuhaj-bej
• Leon Pietraszkiewicz –
  • chan Islam Girej,
  • Grodzicki
• Zofia Rysiówna – kniahini Kurcewiczowa
• Emil Karewicz – wojewoda Janusz Tyszkiewicz
• Tadeusz Białoszczyński – wojewoda Adam Kisiel
• Henryk Borowski – starosta Marek Sobieski
• Maciej Maciejewski –
  • Krzetowski,
  • kanclerz Osoliński,
  • Charłamp
• Bogusz Bilewski –
  • Fyłyp Zachar,
  • Samuel Łaszcz
• Anna Jaraczówna – Horpyna Dońcówna
• Józef Nowak – Krzysztof Wierszułł
• Józef Kondrat – porucznik Kuszel (odc. 12)
• Ignacy Machowski – porucznik Kuszel (odc. 16-17)
• Teodor Gendera – Maksym Krzywonos
• Wiktor Nanowski – Czarnota
• Andrzej Polanowski – pułkownik Jaszewski
• Henryk Szletyński – pułkownik Barabasz
• Stanisław Jasiukiewicz – król Jan Kazimierz
• Janusz Ziejewski –
  • Aleksander Radziejowski,
  • podczaszy koronny
• Michał Pluciński – ksiądz Muchowiecki
• Jan Koecher – ksiądz Cieciszowski
• Adam Mularczyk –
  • Czechły,
  • lirnik
• Zenon Dądajewski – porucznik Bychowiec
• Kazimierz Meres – Krzysztof Tyszkiewicz
• Cezary Julski – Hans Flick
• Kazimierz Dejunowicz – ataman koszowy
• Stanisław Gawlik – esauł Anton
• Stefan Wroncki – przewoźnik
• Zygmunt Listkiewicz – borowy
• Lech Ordon – wachmistrz Skrzetuskiego
• Zdzisław Szymański –
  • wachmistrz Kosmacz,
  • chłop
• Mariusz Leszczyński – hetman Lanckoroński
• Marian Glinka – Symeon Kurcewicz
• Jacek Jarosz – Mikołaj Kurcewicz
• Janusz Paluszkiewicz – Suchodolski
• Saturnin Żórawski – Pleśniewski
• Janusz Zakrzeński – Arciszewski
• Edward Kowalczyk – poseł Rozwan Ursu
• Konrad Morawski – Owsiwuj
• Stanisława Stępniówna – kobieta w kościele
• Maria Pawluśkiewicz – chłopka ukraińska
• Emilia Krakowska – Ksenia
• Wilhelm Wichurski – stary chłop
• Tadeusz Bartosik – członek świty Kisiela #1
• Lucjan Dytrych – członek świty Kisiela #2
• Zygmunt Maciejewski – członek świty Kisiela #3
• Leonard Andrzejewski – Hołody
• Wojciech Zagórski

Druga wersja

Opracowanie: TEATR POLSKIEGO RADIA
Adaptacja i reżyseria: Janusz Kukuła
Realizacja akustyczna: Andrzej Brzoska
Muzyka: Jerzy Satanowski
Wystąpili:

• Piotr Fronczewski – Narrator I
• Krzysztof Gosztyła – Narrator II
• Michał Żebrowski – Jan Skrzetuski
• Jan Jurewicz – wachmistrz Skrzetuskiego
• Krzysztof Chamiec – Bohdan Chmielnicki
• Franciszek Pieczka – chorąży Zaćwilichowski
• Arkadiusz Bazak – Czapliński
• Jan Prochyra – Onufry Zagłoba
• Krzysztof Wakuliński – Longinus Podbipięta
• Ignacy Machowski – stary Barabasz
• Lech Ordon – Rozwan Ursu
• Stanisława Celińska – kniahini Kurcewiczowa
• Agnieszka Pilaszewska – Helena Kurcewiczówna
• Adam Bauman – Jurko Bohun
• Sylwester Maciejewski – Symeon Kurcewicz
• Andrzej Blumenfeld – Wasyl
• Stanisław Brudny – Borowy / Czechły
• Artur Barciś – Rzędzian
• Krzysztof Kołbasiuk – Jeremi Wiśniowiecki
• Wojciech Duryasz – Bychowiec
• Krzysztof Zakrzewski – Grodzicki
• Janusz Kłosiński – Stary
• Tomasz Zaliwski – Fyłyp Zachar
• Tomasz Marzecki – Anton Tatarczuk
• Tomasz Gęsikowski – młody Barabasz
• Mariusz Leszczyński – ataman koszowy
• Marcin Troński – Tuhaj-bej
• Piotr Kondrat – Oficer
• Henryk Bista – pułkownik Krzetowski
• Bogusław Parchimowicz – Flik
• Piotr Zelt – Werner
• Piotr Bajor – Potocki
• Wojciech Zeidler – Czarnecki
• Gustaw Lutkiewicz – lirnik
• Wojciech Duryasz – porucznik Bychowiec
• Mariusz Bonaszewski – Michał Wołodyjowski
• Henryk Boukołowski – ksiądz Muchowiecki
• Zbigniew Konopka – Kozak 1
• Piotr Gadzinowski – Kozak 2
• Janusz Wituch – Mikołaj
• Tadeusz Grabowski – Chłop
• Andrzej Szajewski – Pleśniewski
• Ryszard Jabłoński – Kozak 3
• Piotr Skarga – Kozak 4
• Krzysztof Strużycki – Kozak 5
• Dariusz Biskupski – Kozak 6
• Jerzy Tkaczyk – Chłop 1
• Piotr Grabowski – Chłop 2
• Andrzej Tomecki – Chłop 3
• Wojciech Zagórski – Chłop 4
• Witold Pyrkosz – esauł Anton
• Maria Klejdysz – Stara
• Barbara Zielińska – Młoda
• Jerzy Turek – przewoźnik
• Robert Tondera – porucznik Kuszel
• Jacek Rozenek – Maszkiewicz
• Paweł Nowisz –
  • Sacharuka,
  • Chan / Krzysztof Grodzicki
• Zdzisław Salaburski – Roztworowski
• Sebastian Konrad – Wurcel
• Eugeniusz Robaczewski – Chłop
• Piotr Loretz – Suchodolski
• Zygmunt Hobot – Iwan Wyhowski
• Jerzy Karaszkiewicz – Kozak 7
• Paweł Galia – Czarnota
• Jan Matyjaszkiewicz – wojewoda Adam Kisiel
• Jan Kulczycki – Łoboda
• Jan Tesarz – Maksym Krzywonos
• Cezary Kwieciński – Żeleński
• Leszek Teleszyński – Krzysztof Wierszułł
• Robert Tondera – Krzysztof Tyszkiewicz
• Janusz Zakrzeński – wojewoda Janusz Tyszkiewicz
• Krzysztof Kumor – Lew
• Tomasz Kozłowicz – Aksak
• Marek Barbasiewicz – Osiński
• Piotr Bąk –
  • Karwicz,
  • Jur
• Edyta Jungowska – Horpyna Dońcówna
• Jacek Jarosz – Samuel Łaszcz
• Bohdan Ejmont – Dziad
• Cezary Nowak – wachmistrz Kosmacz
• Kazimierz Wysota – Hołody
• Ryszard Barycz – podczaszy koronny
• Joanna Jędryka – kobieta
• Ryszard Nawrocki – Ciszewski
• Wojciech Alaborski – Rozwajer
• Włodzimierz Press – Arciszewski
• Katarzyna Tatarak – Anusia Borzobochata
• Wiesław Drzewicz – Żyd
• Krzysztof Wieczorek – Esaun
• Tadeusz Borowski – Śmiarowski
• Jacek Brzostyński – Zieleński
• Janusz Bukowski – Miaskowski
• Stefan Knothe – Brzozowski
• Zdzisław Wardejn – Jaszewski
• Jacek Sołtysiak – Andrzej
• Włodzimierz Bednarski – dowódca Kozaków
• Igor Śmiałowski – Lanckoroński
• Michał Pawlicki – starosta Marek Sobieski
• Jerzy Kamas – król Jan Kazimierz
• Andrzej Kopiczyński – Jerzy Ossoliński
• Karol Strasburger – Aleksander Radziejowski
• Andrzej Ferenc – Tyzenhauz
• Bronisław Pawlik – ksiądz Cieciszowski
• Marian Opania